رد پای فناوری‌های پیشرفته از جمله لیزر، در عرصه‌های گوناگون قابل مشاهده است. «اندازه‌گیری» و محاسبه یکی از حوزه‌هایی به شمار می‌رود که دقت بالا و پیشرفتگی تجهیزات مبتنی بر فناوری‌ لیزر، آن را دچار تحول کرده است. مترهای لیزری، دوربین‌های سرعت‌سنج و ترازکننده‌ها انواع پرکاربردی از ظهور فناوری لیزر در اندازه‌گیری به شمار می‌رود.

اندازه‌گیری ذخائر راهبردی

اما یکی از کاربردهای نوآورانه از فناوری لیزر جایی است که حجم انبوهی از ذخائر که در بخش‌های مختلف پراکنده هستند، نیازمند اندازه‌گیری باشد. برای شناخت اهمیت این موضوع باید بدانیم که با وجود هزاران سیلوی گندم که محلی برای ذخیره یکی از مهم‌ترین منابع راهبردی کشور به شمار می‌رود، روشی برای اندازه‌گیری لحظه‌ای و دقیق وجود نداشت و آن‌طور که سیدعلی رضوی مدیرعامل پیام افزار پیک آسا عنوان می‌کند، پایش و اندازه‌گیری تعداد پرشمار سیلوها، عمدتا به روش‌های سنتی و غیر دقیق صورت می‌گیرد که موجب می‌شود حجم قابل اعتنایی از این ذخایر وجود نداشته باشد.

اما فناوری لیزر به کمک متخصصان این شرکت دانش‌بنیان به یاری کارشناسان برای پایش و تحلیل دقیق و برخط سیلوهای گندم کشور آمده است.

به گفته مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پیام‌افزار پیک آسا، این محصول ایران‌ساخت که مجموعه‌ای از سخت‌افزار، نرم‌افزار و فناوری بومی است با تکیه به قابلیت‌های لیزر با استفاده از موتورهای گردان، به صورت سه بعدی و گسترده، تمامی بخش‌ها و زوایای سیلوی گندم را تصویر برداری کرده و به کمک محاسبه‌های دقیق و الگوریتم‌های پیشرفته، حجم و وزن گندم موجود را محاسبه می‌کند.

رضوی در تکمیل معرفی سازوکار این سامانه توضیح می‌دهد که داده‌های دریافت شده توسط لیزر، به نرم‌افزار می‌رسد و کار پردازش و تحلیل داده‌ها انجام می‌شود. در نهایت، صاحب سیلو و بهره‌بردار می‌تواند با استفاده از این تحلیل‌ها، به تصویر جامع و دقیقی از ذخیره گندم برسد.

حذف کسری‌های سالیانه منابع راهبردی

آن‌طور که مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پیک آسا عنوان می‌کند، راهکار مدیریت هوشمند موجودی در شبکه سیلوهای گندم، با استفاده از فناوری لیزر و برای پایش لحظه‌ای و برخط این بخش تجاری‌سازی شده است.

بخش قابل توجهی از زیرساخت‌های ذخیره‌سازی مربوط به بخش خصوصی است و فاصله قابل توجهی میان کسری‌های موجودی با میزان واقعی ذخایر استراتژیک گندم وجود دارد. رضوی، نبود این پایش دقیق را عامل بیش از 3هزار و 750 میلیارد ریال کسری سالیانه می‌داند که با کمک این فناوری بومی می‌تواند به صفر نزدیک شود.

این فعال فناور با بیان این‌که استفاده از این راه‌کار می‌تواند علاوه بر حذف کسری‌ها به کاهش هزینه نیروی انسانی، انبارگردانی و ارزیابی‌های فصلی منجر شود، ادامه می‌دهد: در پایان هر فصل باید به صورت چشمی و سنتی، میزان ذخایر موجود در محل‌های ذخیره که به اصطلاح کندو نام دارند، اندازه‌گیری شود.

همین موضوع  ضمن این‌که هزینه‌های قابل توجهی را به همراه دارد، از دقت کافی برخوردار نیست و امکان رصد و مانیتورینگ لحظه‌ای شبکه ذخیره‌سازی گندم را ندارد؛ تمام این نیازها با راه‌کار ایران‌ساخت تامین شده است.

به گفته مدیرعامل پیام افزار پیک آسا، گندم، کالای راهبردی کشورمان است و می‌باید در هر لحظه از زمان تصویر دقیق از میزان و موجودی در دسترس این محصول، شناخته شود. وجود تصویر دقیقی از حجم گندم‌های ذخیره‌شده در سیلو‌ها، علاوه بر مزیت‌های یادشده موجب کاهش ضمانت‌گذاری سیلوداران می‌شود چراکه با وجود ارزیابی دقیق از موجودی، نیاز به ضمانت‌گذاری‌های سنگین از بین می‌رود.

این فعال فناور از صرفه‌جویی ارزی می‌گوید و ادامه می‌دهد: این محصول با قیمت تمام‌شده‌ای کم‌تر از یک‌دوم نمونه وارداتی ساخته شده است و می‌تواند با توجه به نیاز کشور، بیش از 15 میلیون دلار صرفه جویی ارزی را به ارمغان بیاورد.

علاوه بر صرفه جویی ارزی، زمینه برای ایجاد اشتغال و خلق ارزش افزوده را به همراه آورده است چراکه با نوسازی این ساختار، کاربری تجهیزات نیز آسان‌تر خواهد شد. کمک به مخلوط شدن گندم و پایش دقیقی از ترکیب گندم‌های موجود در یک سیلو از دیگر قابلیت‌هایی است که به گفته این فعال فناور با کمک استفاده از سامانه یادشده  ممکن می‌شود.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#24